NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
الْحَسَنُ
بْنُ عَلِيٍّ
حَدَّثَنَا
حَجَّاجُ
بْنُ
الْمِنْهَالِ
قَالَ سَمِعْتُ
حَمَّادَ
بْنَ
سَلَمَةَ
يُفَسِّرُ حَدِيثَ
كُلُّ
مَوْلُودٍ
يُولَدُ
عَلَى الْفِطْرَةِ
قَالَ هَذَا
عِنْدَنَا
حَيْثُ أَخَذَ
اللَّهُ
عَلَيْهِمْ
الْعَهْدَ
فِي أَصْلَابِ
آبَائِهِمْ
حَيْثُ قَالَ
أَلَسْتُ
بِرَبِّكُمْ
قَالُوا
بَلَى
Haccac b. el-Minhâl
(şöyle) demiştir: Ben Hammad b. Seleme'yi: "Her çocuk fıtrat üzere
doğar" hadisini [4714 numaralı hadisi] açıklarken işittim. (Hammad bu
hadisi açıklarken şöyle) dedi: Bize göre (bu fıtrat) Allah'ın
(Âdemoğullarından) daha onlar babalarının bellerinde iken (İslam üzere
yaşayacaklarına dair) aldığı sözdür. (İşte o) zaman (Yüce Allah onlara:)
"Ben sizin Rabbiniz
değil miyim?" dedi (onlar da) "Evet Rabbimizsin" dediler.[A'raf
172]
İzah:
Bilindiği gibi, fıtrat ilk
yaratılış tarzı ve heyeti manasına gelir. Bir önceki hadis-i şerifin şerhinde
de açıkladığımız gibi, İslam ulemasının birçoğuna göre buradaki fıtrattan
maksat, İslam fıtratıdır. Bir başka ifadeyle, Yüce Allah daha insanlar babalarının
bellerinde iken onlardan Allah'ı rabb, kendilerini kul bilip ona göre
yaşayacaklarına dair söz almış ve hepsini bu ahde şahid tutmuştur. Binaenaleyh,
sözü geçen ah d sebebiyle her çocuk dünyaya müslüman olarak ve İslamiyeti
kabule kabiliyetli olarak gelir.
Mevzumuzu teşkil eden
bu hadis-i şerif Hammad İbn Seleme'nin de bu görüşte olduğunu ifade etmektedir.
Yüce Allah'ın
Âdemoğullarından bu sözü aldığı meclise "Bezm-i elest" (=Elest
toplantısı), "Belâ (evet) ahdi"; "kalu bela"; "bezm-i
ezel" gibi isimler verilir.
Biz, İslam ulemasının
"Fıtrat" kelimesi hakkındaki görüşlerini bir önceki hadisin
şerhinde; Yüce Allah'ın, Âdemoğullarından babalarının bellerinde iken söz
alması hakkındaki görüşlerini de 4704 numaralı hadisin şerhinde
açıkladığımızdan bu konuyu daha fazla uzatmaya lüzum görmeden burada
noktalıyoruz.